Usytuowanie drzwi do poszczególnych pomieszczeń w jednej linii z pominięciem korytarza nazywamy amfiladą. Takie rozwiązanie po raz pierwszy zastosowano w Pałacu Wersalskim, którego budowę rozpoczęto w 1668 roku. Wówczas okazałe wnętrza i drzwi umiejscowione w jednej osi prowadzące do kolejnych komnat miały podkreślić bogatą i niezwykle spójną aranżację przestrzeni.
Po latach narzekania na tak zwane przechodnie pokoje, które ograniczają prywatność, powoli powracamy do amfiladowego układu w nowym wydaniu. Jak stworzyć współczesną amfiladę? Dlaczego architektura XXI w. wykorzystuje rozwiązania sprzed blisko 400 lat?
Amfilada kiedyś i dziś
Amfiladowy układ pokoi szybko zyskał popularność i przetrwał w europejskiej architekturze aż do lat 30 XX wieku. Obecnie takie rozwiązanie nadal spotykamy w zabytkowych pałacach, domach i kamienicach.
Siedemnastowieczna amfilada była nie tylko nowatorskim podejściem do architektury, miała również praktyczny wydźwięk. Amfiladowy układ budynku pozwalał uniknąć długich, chłodnych i ciemnych pozbawionych okien korytarzy. Paleniska, kominki i piece kaflowe najczęściej stawiano w użytkowych częściach budynku, toteż przejście do kolejnego pomieszczenia nieogrzewanym korytarzem w okresie zimowym nie należało do przyjemnych.
Współczesna amfilada
We współczesnej amfiladzie zostaje zachowany główny element tego nurtu, którym jest rezygnacja z korytarza oraz przejścia do kolejnych pomieszczeń usytuowane w jednej linii. Elementem, który wyróżnia współczesną amfiladę od tej sprzed lat, jest podział na strefy ze względu na ich funkcjonalność. Amfilada XXI wieku podnosi ergonomię przestrzeni mieszkalnej i nie ogranicza prywatności, dzięki podziałowi powierzchni na sekwencje. Można ją zastosować w całej strefie dziennej, głównym apartamencie sypialnianym, przestrzeni zarezerwowanej dla dzieci, a także przestrzeni gospodarczej. Jednak każdą z wymienionych stref oddzielają niewielkie i praktyczne korytarze. Dzięki takiemu rozwiązaniu nie tracimy cennej powierzchni na długie hole, które nie są konieczne w przypadku podziału domu zgodnie z rytmem naszego życia.
W przypadku projektu z zastosowaniem współczesnej amfilady przestrzeń mieszkalną należy podzielić na strefy odwzorowujące codzienny zegar rodziny. Wówczas w domu powstanie kilka funkcjonalnych mini apartamentów, rozdzielonych niewielkimi korytarzami gwarantującymi zachowanie prywatności domowników. Zastosowanie amfilady to oszczędność przestrzeni i maksymalne wykorzystanie każdego centymetra powierzchni, której nie marnuje się na tworzenie długich korytarzy przebiegających wzdłuż całego domu. Tak uzyskaną dodatkową przestrzeń można wykorzystać na garderobę czy pralnię, czyli pomieszczenia podnoszące funkcjonalność, a tym samym funkcjonalność domu.
Amfilada w domu piętrowym
Amfiladowy podział przestrzeni w domu z dwoma kondygnacjami pozwala na wygospodarowanie dodatkowych pomieszczeń na niewielkiej powierzchni. Zakładając, że parter przeznaczamy na strefę dzienną, która w całości będzie amfiladą, z zaoszczędzonej przestrzeni wygospodarujemy przynajmniej jedno pomieszczenie.
Amfilada w strefie dziennej
Taki układ pomieszczeń w strefie dziennej jest często stosowany we współczesnym budownictwie. Jest to sekwencja następujących pomieszczeń zgodnie ich przeznaczeniem:
KUCHNIA ⇾ JADALNIA ⇾ SALON
Amfilada stworzona za pomocą podziału na strefy nie godzi w prywatność domowników. Rezygnacja z korytarza i wąskich drzwi do każdego pomieszczeń sprawia, że dzienna część domu otwiera się na domowników. Kolejna zaleta to funkcjonalność, wynikająca z kolejności następujących po sobie pomieszczeń. Posiłki przygotowujemy w kuchni, dzięki otworzeniu jej na jadalnię osoba gotująca nie traci kontaktu z domownikami i gośćmi oczekującymi na strawę. Ponadto droga do jadalnianego stołu jest krótsza. Po skończonym jedzeniu domownicy najczęściej przenoszą się do salonu, który w takim układzie jest na wyciągnięcie ręki. Rezygnacja z korytarza to oszczędność przestrzeni, którą możemy wykorzystać na kolejne użytkowe pomieszczenie. Nasza propozycja to gabinet lub biblioteka w alkowie. Dla tych, którzy nie znają tego terminu, alkowa to pomieszczenie (wnęka bez okna), którą można zaaranżować w tym wypadku w strefie dziennej z części salonu. Dzięki zastosowaniu projektu z otwartą przestrzenią, która ma duży dostęp do światła dziennego z okna w kuchni, jadalni i salonie, również do alkowy słońce powinno docierać. Aranżacja biblioteki czy gabinetu we wnęce utworzonej z części pokoju dziennego to doskonały pomysł. W ten sposób unikamy tak zwanych "martwych" punktów w domu. Zakładając, że z domowej biblioteki domownicy korzystają niezwykle rzadko, ale jest konieczna ze względu na pokaźny zbiór książek, nie ma sensu tracić powierzchni na oddzielne pomieszczenie, które jest funkcjonalne tylko przez kilka godzin w tygodniu. Podobnie sprawa wygląda z gabinetem - home office to od kilku lat bardzo popularna forma świadczenia pracy, szczególnie wśród rodziców z małymi dziećmi. Półotwarty gabinet wygospodarowany w strefie dziennej pozwala na zachowanie odrębnego miejsca do pracy i jednoczesną opiekę nad pociechami.
Amfilada w strefie gospodarczej
PRALNIA ⇾ KOTŁOWNIA ⇾ GARAŻ
Rezygnacja z korytarza również w strefie gospodarczej pozwala na sporą oszczędność przestrzeni. Bez względu na sposób ogrzewania w każdym domu znajduje się pomieszczenie zwane kotłownią. Jeśli zrezygnujemy z korytarza oddzielającego kotłownię od reszty domu, w jego miejscu może powstać funkcjonalna niewielka pralnia. Nic nie stoi na przeszkodzie, by pomieszczenia gospodarcze, były zaaranżowane w amfiladzie. Tym bardziej że pralnia wówczas stanie się swego rodzaju filtrem dla reszty domu, w którym pozostanie ewentualny kurz i inne nieczystości z kotłowni i garażu.
Amfilada w strefie nocnego odpoczynku
Druga kondygnacja lub użytkowe poddasze to najczęściej pomieszczenia przeznaczone na sypialnie. Dobrze zagospodarowana przestrzeń na piętrze to więcej użytkowych pomieszczeń. Jeśli korytarz biegnący przez środek całej strefy nocnej zamienimy, na niewielkie przejście do poszczególnych mini apartamentów spokojnie wygospodarujemy przestrzeń na garderobę i niewielką bawialnię. Nasza propozycja to:
GŁÓWNA SYPIALNIA ⇾ ŁAZIENKA ⇾ GARDEROBA
Taki układ pomieszczeń to ponownie sekwencja odwzorowująca kolejność czynności wykonywanych w tej części domu. Po przebudzeniu większość osób najpierw odwiedza łazienkę, w której bierze prysznic. Kolejna czynność to wybór ubrania, które w opisanym ciągu pomieszczeń znajduje się za kolejnymi drzwiami.
Amfilada w strefie dziecięcej
W przypadku tej amfilady zrezygnowaliśmy z ułożenia wejść w jednej osi w bawialni, podkreślając w ten sposób odrębność każdego z dziecięcych pokoi - zakładając, że pociechy mogą być w różnym wieku i mieć różne potrzeby. Obszerny korytarz został zamieniony na funkcjonalną bawialnię dla dzieci, która jest przejściem do pozostałych pomieszczeń.
POKÓJ DZIECIĘCY
↕
BAWIALNIA ⇾ ŁAZIENKA
↕
DRUGI POKÓJ DZIECIĘCY
Reasumując w przedstawionej amfiladzie w części dziennej, gospodarze zrezygnowali całkowicie z korytarza, zyskując przestrzeń na gabinet lub niewielką czytelnię. Amfiladowy ciąg pomieszczeń gospodarczych pozwolił na aranżację niewielkiej pralni. Natomiast podział strefy nocnej na dwa apartamenty dla rodziców i dzieci umożliwiły urządzenie mini garderoby i bawialnię.
Decydując się na amfiladę w domu, warto pamiętać, że najbardziej ustawne pokoje to te z wejściem znajdującym się w jednej osi. Minusem źle przemyślanej amfilady jest utrata prywatności w domu, dlatego takie rozwiązanie warto zastosować w poszczególnych strefach domu, a nie pomiędzy nimi. Sytuacja, w której do pokoju dzieci wchodzi się przez sypialnię rodziców lub do kuchni przez pokój dziecięcy może być kłopotliwa. Zabieg zastosowany w ostatniej amfiladzie, stworzonej w przestrzeni dla dzieci pozwolił wygospodarować dodatkową powierzchnię na zabawki i oddzielić strefę nauki i spania od zabawek. Jednak usytuowanie drzwi na wszystkich ścianach jest możliwe tylko w przypadku nietypowych pomieszczeń jak np. bawialnia.
Komentarze