Luksfer (szklany pustak) - zalety, wady, zastosowanie, montaż

Luksfery, czyli dobrze wszystkim znane szklane pustaki, powróciły na rynek budowlany w wielkim stylu. Współczesne luksfery to jeden z najbardziej uniwersalnych materiałów budowlanych, który coraz częściej możemy spotkać na elewacjach ultra nowoczesnych i loftowych budynków. Sprawdź jak wykorzystać szklane pustaki w nowoczesnym budownictwie i czym różnią się od tych sprzed kilkudziesięciu lat.

Luksfery to materiał budowlany, który wykorzystywano już w latach 30 ubiegłego stulecia. Najczęściej przeszklone elewacje wykonywano w budownictwie z wielkiej płyty, w latach 70. Luksfery znajdowały również zastosowanie w projektach domów jednorodzinnych. Początkowo luksfery wstawiano tam, gdzie umieszczenie klasycznego okna było niemożliwe, czyli na wąskich klatkach schodowych, na ścianach domów jednorodzinnych i w budynkach przemysłowych. Mało estetyczne szklane pustaki były rozwiązaniem typowo technicznym, ich zadaniem było doświetlenie budynków. Zielonkawe luksfery do dzisiaj szpecą stare wieżowce.

Współczesne luksfery mają niewiele wspólnego ze swoim poprzednikami, wspólne cechy dawnych i obecnych szklanych pustaków to kształt, wymiary i szkło, z którego powstają. Nowa wersja tego materiału budowlanego coraz częściej pojawia się na elewacjach loftowych i minimalistycznych domów oraz stanowi prawdziwą ozdobę.

Co to jest luksfer? Rodzaje luksferów

Luksfer to jest materiał budowlany, który powstaje z jednego kawałka sprasowanego szkła. Zgodnie z tą terminologią współczesne luksfery powinno się nazywać szklanymi pustakami. Różnica polega na budowie, jak i procesie ich powstawanie. Szklane pustaki (nowoczesne luksfery) powstają poprzez termiczne spawanie dwóch warstw szkła, pomiędzy którymi powstaje przestrzeń wypełniona powietrzem. Luksfery to materiał budowlany stosowany w zastępstwie okna, gdyż charakteryzuje się dużą aż 60% przepuszczalnością światła. Obecnie rozróżniamy luksfery zewnętrzne i wewnętrzne. Pierwsze luksfery powstające z jednej warstwy szkła miały zielonkawe zabarwienie i nie miały żadnych właściwości termoizolacyjnych. Współczesne luksfery są w środku wypełnione powietrzem i mają właściwości termoizolacyjne oraz bardzo wysoki wskaźnik izolacji akustycznej RA1 od 40 do 45 dB. Zewnętrzne luksfery mają dużą odporność obciążeniową, która wynosi aż 6 MPa, czyli jest 4 razy wyższa, niż przewidują budowlane normy bezpieczeństwa. Obecnie rozróżniamy luksfery transparentne i kolorowe, gładkie i ze wzorami. Do wyboru są luksfery kwadratowe i rotality, czyli luksfery z okrągłym frontem. Nowoczesne szklane pustaki są dostępne w kilku wymiarach, dzięki czemu łatwiej je dopasować do wymiarów ściany.

Luksfery - zastosowanie we współczesnym budownictwie

Luksfery można wykorzystać na wiele sposobów, są doskonały, zastępstwem okien, bardzo dobrze przepuszczają i rozpraszają światło. Szklane pustaki można wykorzystać wewnątrz budynku, jak i na zewnątrz.

Zastosowanie i funkcje luksferów na ścianach zewnętrznych

• Źródło światła naturalnego. Po pierwsze luksfery zewnętrzne to doskonały sposób na doświetlenie pomieszczeń. Tę funkcję luksferów najbardziej doceniają właściciele domów postawionych na małych działkach, na których ze względu na bliskie sąsiedztwo kolejnego domu nie można wstawić klasycznego okna. Ściana z luksferów nie tylko jest doskonałym źródłem światła dziennego, w nocy przeszklona ściana podświetla elewację budynku. W tym wypadku bardzo ważną kwestią jest odpowiednie rozmieszczenie luksferów, które powinny wyglądać atrakcyjnie nie tylko wewnątrz budynku, ale i na zewnątrz.
• Okno z luksferów umożliwia rezygnację z rolet lub żaluzji. Luksfery, mimo że doskonale przepuszczają światło, nie są zupełnie przezroczyste, co oznacza, że nie trzeba zasłaniać okien (np. w łazience).
• Stanowią dodatkową przestrzeń użytkową. Luksfery zamiast okna garażowego to propozycja dla tych, którzy nie lubią tracić przestrzeni i każda garażowa ściana jest zabudowana regałami i stojakami na rowery. W takim garażu okna można zamienić na luksfery, które mogą być rozproszone po całej ścianie lub tworzyć geometryczne przeszklone bryły.
• Mogą stanowić nowoczesną aranżację fasady domu. Szklane pustaki są doskonałym rozwiązaniem w domach na niewielkim wprost klaustrofobicznym ganku, w którym nie ma miejsca na montaż klasycznego okna. Boczne ścianki z luksferów lub frontowe znajdujące się przy drzwiach doświetlą ganek w ciągu dnia, a po zmroku będą doskonałą ozdobą budynku.
• Luksfery na nowoczesnej werandzie to kolejna propozycja, dzięki której weranda może być skąpana w słońcu nawet wczesną wiosną i osłonięta od wiatru.
• Szklana ściana w domu z antresolą to kolejne rozwiązanie - niestety, możliwe tylko w budynkach, w których antresola została zaplanowana już na etapie projektowania domu. Bardzo często w pomieszczeniach na antresoli brakuje dostępu do naturalnego światła. Doskonałym rozwiązaniem jest ściana z luksferów, która pozwala na zachowanie prywatności, ale sprawia, że antresola jest widna i ma stały, niezależny od innych pomieszczeń dostęp do światła słonecznego. Luksfery na antresoli w klasycznych wnętrzach można udekorować uroczymi zasłonami, natomiast w nowoczesnych i loftowych roletą z industrialnych motywem lub klasycznymi żaluzjami.

Jak wykorzystać luksfery wewnątrz domu?

Nowoczesne luksfery są doskonałą ozdobą każdego wnętrza, tym bardziej że występują w wielu kolorach. Ponadto do wyboru mamy gładkie luksfery i z wytłoczonym wzorem. Podobnie jak w przypadku zewnętrznych szklanych pustaków główną funkcją luksferów jest oświetlenie pomieszczenia bez okna oraz możliwość uzyskania ciekawych efektów świetlnych.

W pierwszym przypadku z luksferów można zbudować całą lub część ściany działowej. Takie rozwiązanie pozwala na podwójne wykorzystanie naturalnego światła z jednego okna w dwóch pomieszczeniach np.:

• Łazienka i toaleta - luksfery najczęściej wykorzystuje się, budując ściany działowe pomiędzy łazienką a toaletą, wówczas w toalecie mamy dostęp do światła dziennego.
• Sypialnia lub gabinet wydzielony z części salonu - coraz więcej osób decyduje się również na wydzielenie z salonu sypialni lub gabinetu. W nowo powstałych pomieszczeniach jedynym sposobem na dostęp do światła dziennego jest właśnie ścianka działowa z luksferów.
• Pralnia - w mieszkaniach i domach, w których z dużej łazienki zostaje wydzielona pralnia i w jednym z pomieszczeń nie ma okna, doskonałym rozwiązaniem jest ścianka działowa z luksferów.
• Aneks kuchenny we wnęce salonu - zmiana funkcjonalności i nowy podział na pomieszczenia to bardzo modne rozwiązanie w kawalerkach. Wiele osób decyduje się na wydzielenie aneksu kuchennego we wnęce znajdującej się w jedynym pokoju. Takie rozwiązanie pozwala na stworzenie dodatkowego pokoju z kuchni. Przy takim rozkładzie pomieszczeń jedyną możliwością na światło dzienne w nowej kuchni jest ściana z luksferów, przez które w kuchni czerpiemy światło z okna w salonie.
• Gra świateł - za pomocą luksferów przezroczystych lub kolorowych można uzyskać ciekawy i bardzo klimatyczny efekt. Białe lub kolorowe luksfery "porozrzucane" na ścianach korytarza lub salonu będą przepuszczać promienie światła z innych pomieszczeń, zastępując lampę.
• Półka z luksferów w salonie to kolejna możliwość na nieoczywiste i bardzo atrakcyjne wykorzystanie szklanych pustaków w aranżacji wnętrz. Szachownica z luksferów i cegieł na ścianie zewnętrznej budynku, po otynkowaniu pomieszczenia pozwala na aranżację podświetlonej naturalnym światłem półki na bibeloty lub książki.
• Kabina prysznicowa z luksferów to pomysł na nowoczesną aranżację łazienki w stylu loftowym. W tym wypadku należy jednak pamiętać, że kabinę prysznicową murujemy na zaprawę, w przeciwnym razie wodą z prysznica może przeciekać. Ściany wykonane na stelażu mogą przeciekać. Murując kabinę prysznicową, postępujemy podobnie jak podczas murowania przeszklonej ściany zewnętrznej. Z tą tylko różnicą, że pomiędzy poszczególnymi luksferami możemy włożyć dystanse, a potem zafugować szklaną kabinę.

Luksfery zamiast okien - murowane czy gotowe?

Okna z luksferów najczęściej powstają już na etapie projektowania budynku lub kiedy budynek jest gotowy, ale z różnych względów zmienia się jego funkcjonalność, np. w danym pokoju powstaje garderoba lub łazienka i widok z okna nie będzie najlepszy. Ponadto okna z luksferów często są montowane w pomieszczeniach bez okna, kiedy kosztem pomieszczeń gospodarczych trzeba powiększyć przestrzeń mieszkalną, a montaż okna w tym pomieszczeniu jest niemożliwy z różnych względów.

W pierwszym przypadku, okno ze szklanych pustaków znajduje się w projekcie domu i najczęściej jest murowane jak klasyczna ściana tylko, że ze szklanych pustaków. W drugim przypadku, kiedy okno z luksferów chcemy zamontować w postawionym już budynku, luksferowe okno można kupić. Gotowe zamówione na wymiar luksferowe okno składające się ze szklanych pustaków w podobny sposób jak klasyczne.

Luksfery - montaż na ścianie zewnętrznej

Decydując się na ścianę lub okno z luksferów, należy mieć na uwadze kilka bardzo ważnych kwestii. Szklany pustak (luksfer) nie może być podporą dla żadnego elementu konstrukcyjnego. Dlatego w ścianie, w której będą montowane luksfery, należy wcześniej umieścić nadproże, które odciąży całkowicie luksfery. W praktyce nadproże w ścianie przejmuje cały ciężar tej ściany. Szklane pustaki zewnętrzne montujemy na zaprawę, a budowanie przeszklonej ściany zaczynamy od postawienia cokołu z dylatacją ze zbrojeniem. Wystarczającym zbrojeniem w przypadku luksferów są dwa pręty o średnicy nie mniejszej niż 8 mm i nie większej niż 10 mm. Na gotowy cokół układamy luksfery, zachowując zasady takie jak podczas murowania z klasycznych bloczków. Na pustak nakładamy więc zaprawę i umieszczamy go na cokole. Potem pierwszą warstwę luksferów należy wypoziomować. Kolejna czynność to ułożenie zbrojenia w spoinach (dwa pręty ułożone pojedynczo w poziomie i dwa w pionie). Pręty układamy naprzemiennie raz po zewnętrznej stronie ściany, a potem po wewnętrznej. Podobnie jak w przypadku klasycznej ściany z pustaków nie układamy więcej niż 4 warstwy luksferów na dobę. Pamiętajmy, że zaprawa potrzebuje czasu na wyschnięcie i związanie ściany. Im więcej warstw luksferów tym większy ciężar ściany, która pod swoim ciężarem mogłaby się przewrócić. Ponadto zbyt dużo warstw ułożonych jednego dnia może prowadzić do nierównego osiadania ściany.

Jak zrobić ramę obwodową do luksferów?

Częścią ramy obwodowej jest zbrojenie, czyli pręty poziome i pionowe, które należy połączyć (związać) drutem, które powinny być połączone ze zbrojeniem ściany. Kolejny etap to połączenie ramy obwodowej z murem, które należy wypełnić elastycznym uszczelniaczem np. dedykowanym silikonem lub pianką poliuretanową. Czynność ta chroni konstrukcję przed wilgocią. Jeśli powierzchnia, na której zostały zamontowane luksfery, wynosi 3 m lub więcej, ściana wymaga dodatkowego wzmocnienia. Wówczas między ścianą zewnętrzną a przeszkleniem należy umieścić zaprawę cementową ze zbrojeniem (prętami), ten element ściany fachowo nazywamy żebrami rozdzielczymi.

Co to jest dylatacja?

Dylatacja to jest przestrzeń wypełniona elastycznym materiałem izolacyjnym, w tym wypadku polecamy materiał to dwie warstwy papy bitumicznej lub dedykowana taśma dylatacyjna, która powinna być umieszczona z każdej strony ściany lub okna z luksferów. Taka konstrukcja nazywa się ramą obwodową. Dylatacja na ścianie z luksferami powinna być zbrojona (wzmocniona prętami). Dylatacja umożliwia swobodną pracę materiałów budowlanych, z których powstała ściana, zapobiega pękaniu budynku.

Luksfery - montaż na ścianie działowej

Montaż ścianki działowej z luksferów jest znacznie prostszy i nie wymaga murowania. Ścianę działową z luksferów można wykonać na stelażu. Zaletą takiego rozwiązania jest szybki i łatwy montaż bez konieczności stosowania zaprawy. Minusem - ściana nie jest wodoszczelna, dlatego stelaż do luksferów można stosować tylko wewnątrz budynków. Stelaż do szklanych pustaków może być wykonany z drewna lub metalu.

Montaż luksferów na stelażu

Pierwszym krokiem jest montaż ramy obwodowej do ścian i podłogi za pomocą kołków rozporowych oraz dedykowanych drewnianych złączy. W tym wypadku rama obwodowa to rama z drewna, w której umieścimy luksfery. Szklane pustaki montujemy za pomocą śrub i specjalnych zaczepów. Wszystkie elementy konstrukcyjne (wraz z ramą obwodową) będą niewidoczne na gotowej ścianie. W tym wypadku należy również pamiętać, że ściana z luksferów na drewnianym stelażu nie powinna być większa niż wspomniane wcześniej 3 metry. Ściany, które przekraczają ten wymiar, montujemy na stelażu metalowym. Montaż na takim stelażu wygląda bardzo podobnie jak w poprzednim przypadku - jednakże wszystkie elementy montażowe powinny być metalowe.

Jak zafugować ścianę z luksferów?

Fugowanie ściany z luksferów można wykonać nie wcześniej niż 3-4 dni po wymurowaniu ściany, jest to czas na całkowite wyschnięcie zaprawy. Ścianę spoinujemy (fugujemy) pacą podobnie jak płytki ścienne czy podłogowe. Fugowanie wykonujemy po skosie, czyli ukośnymi ruchami pacy nakładamy fugę na ścianę (dokładnie wciskając fugę w szczeliny między poszczególnymi luksferami). Nadmiar fugi pozostały na powierzchni luksferów, usuwamy miękką gąbką, jednocześnie korygując powierzchnię spoiny między luksferami. Ostatnia czynność to dokładne wyczyszczenie przeszklonej ściany z resztek fugi, czynność tą najlepiej jest wykonywać miękką bawełnianą lub flanelową ściereczką, która nie porysuje szkła i nie uszkodzi świeżej fugi pomiędzy luksferami.

Zalety luksferów

• Doskonała izolacja akustyczna - nowoczesne luksfery zapewniają znacznie lepszą izolację akustyczną niż drzwi i okna.
• Ognioodporność - ścianka ze szklanych pustaków ma właściwości ogniotrwałe. Producenci zaznaczają, że szklany pustak wytrzymuje w niezmienionej formie w ogniu przez około 60 minut.
• Odporność na wilgoć, pleśń i grzyby - ponadto szklaną ścianę jest znacznie łatwiej umyć i zdezynfekować niż tradycyjną. Dlatego też luksfery coraz częściej pojawiają się w przychodniach i szpitalach, czyli miejscach, w których sterylność ma duże znaczenie.
• Odporność na uszkodzenia mechaniczne - szkło, z którego powstają szklane pustaki, jest zbrojone dlatego okno lub ściana z luksferów jest antywłamaniowa.
• Mrozoodporność - szklane pustaki doskonale znoszą bardzo wysokie i bardzo niskie temperatury.

Wady luksferów

• Luksferów nie można docinać, co oznacza, że nie dopasujemy ich do ściany, dlatego możliwość aranżacji z luksferami jest ograniczona, a szklane pustaki w pomieszczeniach o niestandardowych wymiarach nie znajdą większego zastosowania.
• W ścianach ze szklanych pustaków nie można ukryć żadnych instalacji, dlatego tego typu przeszklenia trzeba montować na "pustych" ścianach.

Nowoczesne luksfery z każdym rokiem zyskują na popularności. Nawet zagorzali przeciwnicy szklanych pustaków przyznają, że współczesne luksfery wyglądają bardzo atrakcyjnie i w niczym nie przypominają szklanych pustaków, które szpecą elewacje domów z wielkiej płyty wznoszonych w latach 70 ubiegłego stulecia.