Portfenetry (okna francuskie), czyli wysokie okna od podłogi aż po sufit tworzące wysokie przeszklenia znów są modne. Po raz pierwszy pojawiły się w siedemnastowiecznej architekturze francuskiej. Dziś można je spotkać na elewacjach nowoczesnych budynków. Kiedyś zachwycały elegancką ramą okienną i fantazyjną balustradą, dziś minimalizmem i prostą formą. Portfenetry są alternatywą dla okien balkonowych i namiastką prawdziwego balkonu, doskonale doświetlają pomieszczenie i zdobią elewację.
Portfenetry po latach zapomnienia wtargnęły do współczesnego budownictwa. W nowej odmienionej wersji są smukłe i minimalistyczne, doskonale sprawdzają się w budynkach z nowoczesną płaską elewacją oraz wszędzie tam, gdzie nie ma miejsca na prawdziwy balkon. Podpowiadamy, kiedy warto zamontować portfenetry, jak wykorzystać okna francuskie wewnątrz domu oraz na których piętrach budynku portfenetrów nie można montować.
Co to jest portfenetr?
Portfenetr to okno francuskie, które zaczyna się pod sufitem i kończy przy podłodze. Francuska nazwa to porte - fenetre, tłumacząc na język polski porte to drzwi, fenetre oznacza okno. Portfenetry po raz pierwszy pojawiły się w architekturze francuskiej w XVII wieku, a w XIX były popularne już całej Europie. Zarówno w klasycznym, jak i nowoczesnym budownictwie portfenetr występuje jako pojedyncze, podwójne, potrójne lub poczwórne okno, kształtem przypominające wąskie drzwi balkonowe. Cechą charakterystyczną francuskiego okna jest balustrada, która stanowi granicę pomiędzy wnętrzem budynku i jego zewnętrzną częścią.
Okna francuskie są alternatywą dla tradycyjnych balkonów i tworzą we wnętrzu namiastkę balkonu, sprawiając, że budynek otwiera się na otoczenie. Co ciekawe okna francuskie można zamontować maksymalnie do 10 piętra lub do 25 metrów nad gruntem. Ponadto montaż okna, balustrady i progu znajdującego się przy oknie dokładnie określają przepisy budowlane. Dawny portfenetr był oknem bardzo ozdobnym, zarówno rama, jak i balustrada to prawdziwe dzieła sztuki, które można podziwiać do dzisiaj w całej Europie.
Portfenetry a prawo budowlane
W świetle polskiego prawa nie w każdym mieszkaniu można zamontować okno francuskie - montaż portfenetrów jest możliwy powyżej 12 m i nie wyżej niż na 25 m nad gruntem. W praktyce ostatnim piętrem, na którym można zamontować okno francuskie, jest 10 piętro. Ponadto portfenetr od strony wewnętrznej powinien być poprzedzony progiem o minimalnej wysokości 0,15 m. Obowiązkowym elementem każdego okna francuskiego jest balustrada, która przenosi obciążenie poziome i stanowi granicę między pomieszczeniem a zewnętrzną częścią budynku. Jest to również zabezpieczenie przed ewentualnym upadkiem.
Rodzaje okien francuskich
Pierwotne portfenetry miały drewnianą ozdobną ramę i przepiękną kutą balustradę, która w XVII wiecznej Francji przypominała misternie dziergane koronki, a gęsto rozmieszczone ozdoby zasłaniały dolną część okna. Na przełomie lat portfenetry doczekały się kilku rodzajów, które różnią się od siebie wyglądem i funkcjonalnością. Portfenetry w pierwszej kolejności dzielimy na zewnętrzne i wewnętrzne.
Zewnętrzne portfenetry
Portfenetry zewnętrzne spotykamy na elewacjach przedwojennych kamienic oraz w odświeżonej wersji można spotkać na elewacjach nowoczesnych loftowych apartamentach i minimalistycznych domach jednorodzinnych. Wysokie okna francuskie zastępują balkon i doskonale doświetlają pomieszczenie. W budynkach z płaską elewacją tworzą iluzję balkonu. Portfenetry zewnętrzne można podzielić na:
- okno francuskie otwierane w całości, czyli na całej wysokości ramy;
- portfenetry częściowo otwierane, czyli takie, które można otworzyć tylko częściowo (od góry do połowy lub ⅓ wysokości okna);
- portfenetry fixy, czyli okna nieotwierane stanowiące jedynie szklaną powierzchnię ściany, często wykorzystywane w nowoczesnym budownictwie.
Wewnętrzne portfenetry
Portfenetry wewnętrzne to najczęściej połączenie dwóch wspomnianych rodzajów okien francuskich, czyli podwójne przeszklone drzwi oraz kilka portfenetrów typu fixy, które tworzą szklaną ścianę. Zamiana ścianek działowych na portfenetry to rozwiązanie często stosowane w aranżacjach loftowych.
Portfenetry zewnętrzne - zastosowanie
Jak już wspomnieliśmy portfenetry, znajdują zastosowanie zarówno na zewnątrz budynków, jak i wewnątrz pomieszczeń. Na zewnątrz portfenetry są montowane w celu doświetlenia pomieszczeń lub w zastępstwie balkonów. Okna francuskie początkowo montowano tylko w budynkach wielorodzinnych, obecnie portfenetry są wykorzystywane również w domach jednorodzinnych, w których stanowią nowoczesną minimalistyczną ozdobę elewacji.
Zewnętrzne portfenetry najlepiej sprawdzają się w pomieszczeniach prostokątnych - długie i wąskie powierzchnie najlepiej doświetlają. Okna francuskie są doskonałą metodą na doświetlenie poddasza, ponadto tworzą iluzję balkonu w takich pomieszczeniach jak salon czy jadalnia. Duże przeszklone drzwi sprawiają, że do pomieszczenia wpada znacznie więcej światła słonecznego, a pomieszczenie zostaje wizualnie powiększone i otwarte na otaczający dom krajobraz. Portfenetry bardzo często są stosowane w budynkach z nowoczesną płaską elewacją.
Zewnętrzne portfenetry znajdują również zastosowanie w nowoczesnym budownictwie, w którym przestrzeń mieszkalna nie jest wydzielona ściankami działowymi. Montaż okna francuskiego na dużej kwadratowej przestrzeni dziennej umożliwia podział na umowne pomieszczenia i kreowanie stref za pomocą światła dziennego. Portfenetr na kwadratowej powierzchni tworzy efekt tunelu świetlnego, czyli przestrzeń na wprost okna francuskiego jest najlepiej doświetlona, do bocznych części pomieszczenia dociera mniej światła. Wówczas najlepiej doświetlona część otwartej przestrzeni to strefa reprezentacyjna, czyli salon, a dwie poboczne to sypialnia i kuchnia. Umiejętne usytuowanie portfenetrów umożliwia wydzielenie stref na dużej otwartej przestrzeni, dzięki którym możemy zrezygnować ze ścianek działowych lub zastąpić je otwartymi półkami, lub ażurowymi panelami. Na bardzo dużej powierzchni można zastosować jeden duży portfenetr w reprezentacyjnej części oraz dwa lub trzy składające się z tylko jednego wąskiego okna, wówczas przestrzeń zostanie podzielona na kilka dobrze oświetlonych pomieszczeń, przedzielonych zacienionymi pasami, które będą tworzyć umowne ścianki działowe.
Portfenetry wewnętrzne - zastosowanie
Portfenetry wewnętrzne coraz częściej znajdują zastosowanie w nowoczesnych aranżacja loftowych, w których tworzą nowoczesne ścianki działowe, przedzielając pomieszczenia lub strefy. Okna francuskie obecnie występują w wielu wzorach i kolorach, dlatego bardzo łatwo dobrać je do wystroju wnętrza. Ten rodzaj okien francuskich montujemy bez balustrady, ale zawsze z hartowanego szkła, które zapewnia mu większą odporność na uszkodzenia mechaniczne.
Portfenetry są doskonałym pomysłem na oddzielenie aneksu kuchennego lub mini gabinetu od salonu. Takie rozwiązanie można zastosować w każdym wnętrzu od klasycznego po loftowe czy skandynawskie. Do wyboru mamy portfenetry w kolorze białym drewnopodobne lub grafitowe. Niewielka ścianka działowa pomiędzy strefami tworzy umowny podział na pomieszczenia.
Szklane pomieszczenia, czyli sypialnia lub gabinet z okien francuskich, to nowatorskie rozwiązanie w aranżacji wnętrz, które dotychczas było stosowane głównie w budynkach biurowych. Akwaria, czyli szklane pomieszczenia w całości lub częściowo składają się z portfenetrów. Ściany tworzą fixy, czyli okna francuskie nieotwierane, zaś wejście do pomieszczenia to okno ala szklane drzwi, które pozwala na wydzielenie oddzielnych pomieszczeń na niewielkiej przestrzeni. Przezroczyste ściany sprawiają, że podzielona przestrzeń nie jest klaustrofobiczna. W celu uzyskania odrobiny prywatności na portfenetrach można zamontować jasne półprzezroczyste rolety klasyczne, rzymskie lub żaluzje.
Portfenetry wewnętrzne na korytarzu, czyli sposób na bardzo mały lub długi i wąski korytarz. Zmorą polskich mieszkań są wąskie lub bardzo małe korytarze bez okien. Zamiana części ścian rozdzielających korytarz z innymi pomieszczeniami na portfenetry pozwala wizualnie otworzyć niewielką przestrzeń. Takie rozwiązanie sprawi, że korytarz będzie jasny i przestronny. Jeśli natomiast korytarz jest długi i wąski, warto ściankę działową z salonem, kuchnią, jadalnią lub domowym gabinetem zamienić na portfenetry typu fixy. Wówczas całe mieszkanie będzie lepiej doświetlone, ponieważ światło z jednego pomieszczenia będzie wpadać do kolejnego. Takie rozwiązanie pozwala na zachowanie prywatności w sypialniach i łazience, ponadto otwiera przestrzeń dzienną na całe mieszkanie.
Portfenetry a balustrada
Balustrada to nieodzowny element każdego okna francuskiego. Jest to również element, który w głównej mierze wyznacza styl elewacji budynku. Pierwsze portfenetry, były zabezpieczane pięknymi ażurowymi kutymi barierkami. W XIX wiecznej Europie balustrady zachwycały starannymi motywami florystycznymi. Współczesne barierki portfenetrów to proste minimalistyczne chromowane, aluminiowe lub pomalowane na modny grafitowy kolor. Motywem przewodnim współczesnych balustrad są proste linie. Niekwestionowaną królową nowoczesnych balustrad zdobiących portfenetry jest prosta w formie, prawie niewidoczna balustrada z hartowanego szkła.
Inwestorzy bardzo często zastanawiają się jaki wzór balustrady pasuje do portfenetrów. Nie ma jednoznacznej odpowiedzi, wszystko zależy od projektu domu oraz fasady budynku. Balustrada przy oknie francuskim powinna być spójna z portfenetrem i elewacją budynku. Wybierając wzór barierki, należy mieć na uwadze fakt, że założeniem portfenetrów jest maksymalnie płaska bryła budynku. Zatem najlepszym wyborem będą barierki prostokątne, które minimalnie odstają od ściany.
Fixy czy klasyczne okna francuskie - co wybrać?
Klasyczne okna francuskie, czyli portfenetry to przeszklenia na zasadzie drzwi balkonowych, które można w całości lub częściowo otwierać. Niestety, w pomieszczeniach, w których są zamontowane klasyczne okna francuskie jesienią i zimą jest chłodno. Alternatywną dla portfenetrów są fixy, czyli duże przeszklone tafle przypominające okna. Szklana ściana z fixów podobnie jak klasyczne portfenetry wpuszcza do pomieszczenia dużo światła, optycznie powiększa pomieszczenie i nadaje lekkości budynkowi. Jedyną różnicą jest brak możliwości otworzenia okna. Zaletą fixów jest niższa cena, różnica wynosi od 15 do 20% oraz brak balustrady, w przypadku fixów montowanych na parterze. W przeciwieństwie do klasycznych portfenetrów fixy można stosować nawet w domach parterowych, a na poziomie zerowym, ponadto w tym wypadku okna na parterze nie muszą być zabezpieczone barierką.
Kiedy nie montować portfenetrów?
Portfenetry nie sprawdzają się w:
wąskich i długich pomieszczeniach, jeśli jedyną możliwością jest montaż na najszerszej ścianie
W tym wypadku zostanie uzyskany efekt tunelowości, a więc część pomieszczenia będzie ciemna. O ile na dużej otwartej przestrzeni takie rozwiązanie może służyć podziałowi na mniejsze strefy, dzielenie niewielkiego pomieszczenia na mniejsze części nie jest dobrym pomysłem.
dużych kwadratowych pomieszczeniach, w których portfenetr jest węższy niż ściana, na której jest zamontowany
W kwadratowych pomieszczeniach, które chcemy równomiernie, doświetlić należy montować portfenetry na całą szerokość ściany, w przeciwnym razie podzielimy pokój na trzy pasy, dwa ciemne i jeden słoneczny. W przypadku bardzo szerokich ścian takie rozwiązanie może okazać się niepraktyczne i nieopłacalne. Po pierwsze ze względu koszt okien, który w przypadku kilku lub kilkunastu metrów mały nie będzie. Po drugie pomieszczenie z dużą przeszkloną ścianą trudniej jest ogrzać, więc istnieje obawa, że w pomieszczeniu będzie chłodniej niż w reszcie domu.
Zalety i wady portfenetrów
- Dobrze usytuowany i odpowiednio dobrany rozmiarem do powierzchni portfenetr oświetla całe pomieszczenie i zapewnia dostęp do światła dziennego w każdej części pomieszczenia;
- Portfenetry optycznie powiększają wnętrze;
- Okna francuskie tworzą iluzję okna balkonowego w salonie lub jadalni;
- Zapewniają otwarcie pomieszczenia na otaczający krajobraz i wpuszczają go do domu;
- Portfenetry sprawiają, że bryła budynku wygląda lekko;
- Okna francuskie optycznie podwyższają budynek, dlatego doskonale się sprawdzają w niskich i szerokich budynkach;
- Wadą portfenetrów może być problem z ogrzewaniem pomieszczenia, w którym znajdują się okna francuskie. Po pierwsze dlatego, że szyba to gorsze właściwości izolacyjne niż ocieplona ściana, a po drugie dlatego, że w obrębie zamka i zawiasów okna są mniej szczelne. Z tego też powodu w nowoczesnych budownictwie inwestorzy coraz częściej wybierają fixy, czyli nowoczesne portfenetry, z których tworzy się szklane ściany bez możliwości otwierania okien.
Komentarze