Rośliny ozdobne z liści

Rośliny balkonowe czy tarasowe o ozdobnych liściach istotnie wzbogacą kompozycję z sezonowych roślin kwitnących. Z reguły na balkony i tarasy wybieramy gatunki jak najdłużej i najobficiej kwitnące, tymczasem, aby stworzyć piękną i sprzyjającą relaksowi przestrzeń, warto również zadbać o zielone akcenty w postaci gatunków ozdobnych z liści.

Wiele popularnych i łatwych w uprawie roślin balkonowych ma bardzo dekoracyjne liście. Znajdziemy wśród nich takie, które mają nakrapiane, paskowane, dwu, a nawet trzykolorowe listki. Bardzo ciekawe są także liście jednobarwne, ale w nietypowych kolorach na przykład purpurowym czy srebrzystym. Wśród roślin o ozdobnym ulistnieniu znajdziemy również takie o ozdobnie pomarszczonych blaszkach liściowych lub o takich pokrytych licznymi miękkimi włoskami.

Najpiękniejsze rośliny balkonowe ozdobne z liści

Wybór roślin o dekoracyjnym ulistnieniu jest bardzo szeroki. Znajdziemy wśród nich wiele bardzo prostych w uprawie gatunków, które świetnie rosną w balkonowych skrzynkach lub donicach. Większość z nich bardzo ładnie się rozrasta, nie wymaga żadnych skomplikowanych zabiegów pielęgnacyjnych i jest odporna. Przyjrzyjmy się bliżej kilku interesującym gatunkom.

1. Plektrantus koleusowaty (Plectranthus coleoides)

Plektrantus koleusowaty, znany jako komarzyca zdobył popularność jako roślina balkonowa nie tylko ze względu na swoje ozdobne liście, ale również dlatego, że roślina ta wydziela specyficzny zapach, który skutecznie odstrasza komary i inne natrętne owady.

Ta pochodząca z tropików bylina z rodziny jasnotowatych Lamiaceae, w naszych warunkach klimatycznych jest uprawiana jako roślina jednoroczna. Długie pędy tego gatunku przewieszają się, co wygląda bardzo atrakcyjnie. Są one pokryte owalnymi liśćmi o karbowanych brzegach, które u gatunku są jasnozielone, a u odmian dwu lub trójbarwne.

Komarzyca dobrze rośnie w miejscach słonecznych oraz półcienistych. Nie sadźmy jej w miejscach bardzo zacienionych, ponieważ w warunkach niedoboru światła pędy będą bardzo wydłużone, cienkie i rzadko pokryte liśćmi.

^{Komarzyca - Plectranthus coleoides}

Gatunek ten preferuje lekkie przepuszczalne podłoże. Najlepiej sprawdzi się mieszanka torfu z tradycyjną ziemią ogrodniczą (kompostową) w proporcjach pół na pół. Krótkotrwałe przesuszenie nie powinno zaszkodzić roślinom, jednak dla ich optymalnego wzrostu, warto zadbać o regularne podlewanie, tak aby podłoże było stale lekko wilgotne. Podlewajmy częściej, ale mniej obficie, ponieważ komarzyca jest wrażliwa na przelanie.

Aby rośliny ładnie się krzewiły i miały dobrze wybarwione liście, powinniśmy zasilać je raz na dwa tygodnie nawozem wieloskładnikowym do roślin zielonych. Nawożenie rozpoczynamy wiosną, a kończymy w połowie sierpnia.

Wiosną po posadzeniu do skrzynek, dobrze jest również raz na kilka dni uszczykiwać wierzchołki pędów, aby komarzyca ładnie się rozkrzewiła. Dzięki temu rośliny stworzą piękną gęstą zwisającą kaskadę.

Plektrantus zakwita co prawda pod koniec lata, ale jego kwiaty są niewielkie niepozorne białe lub jasnofioletowe i niezbyt dekoracyjne.

Choć jest to gatunek odporny, to jednak podczas bardzo wietrznej pogody może się zdarzyć, że niektóre pędy się połamią. Nie martwmy się tym, ponieważ komarzycę bardzo łatwo ukorzenić. Wystarczy taki złamany pęd utknąć w doniczce w wilgotną ziemią lub włożyć na kilka dni do naczynia z wodą.

Odmiany komarzycy

• Variegata - bardzo popularna, ładna odmiana o intensywnie zielonych liściach obrzeżonych na biało,
• Elf o ulistnieniu w dwóch odcieniach zieleni,
• Nico- bardzo interesująca odmiana o gęstym ulistnieniu i purpurowo zabarwionych nerwach oraz spodniej części blaszki liściowej,
• Cilatus, którego liście są wyraźnie nieregularnie powcinane na brzegach i mają kolor intensywnie zielony z białymi plamkami,
• Two Tone, której pędy oraz spodnia strona liści są intensywnie purpurowe, a górna strona blaszki liściowej zielona,
• Green Mountain o przepięknych trójbarwnych biało-żółto-zielonych liściach.

2. Wilec ziemniaczany (Ipomoea batatas)

Jest to bylina z rodziny powojowatych Convolvulaceae pochodząca z Ameryki Środkowej i Południowej. Roślina ta jest szerzej znana jako batat lub słodki ziemniak. Choć wytwarza ona jadalne smaczne bulwy korzeniowe, to w naszym klimacie często traktowana jest jako roślina ozdobna z liści uprawiana w trybie jednorocznym.

^{Wilec ziemniaczany - Ipomoea batatas}

Wilec jest rośliną pnącą lub płożącą się, której pędy mogą osiągać długość nawet do 4-5 metrów. Liście w zależności od odmiany mogą występować w różnych odcieniach zieleni lub fioletu. Są one duże i bardzo dekoracyjne, a pędy są gęsto ulistnione.

Gatunek ten kwitnie w lipcu i sierpniu, jednak nie zawsze - na przykład podczas chłodnego mokrego lata roślina może wcale nie zakwitnąć. Kwiaty mają dzwonkowatą lub lejkowatą koronę i białą, różową, purpurową lub fioletową barwę.

Wilec ziemniaczany najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych, ciepłych, osłoniętych od wiatru. Gatunek ten doskonale czuje się w próchnicznej średnio zasobnej glebie o dobrej strukturze, umiarkowanej wilgotności i obojętnym lub lekko kwaśnym odczynie. Wymaga regularnego średnio obfitego podlewania oraz nawożenia odżywką wieloskładnikową do roślin zielonych.

Jeśli zależy nam również na uzyskaniu plonu bulw, wówczas dobrze jest zasilać wilca nawozem naturalnym typu biohumus lub kompostem.

Odmiany wilca ziemniaczanego

• Light Green o pięknych jasnych zielonych liściach,
• Black Tone o intensywnie purpurowym ulistnieniu,
• Bronze o liściach w kolorze pięknego głębokiego brązu,
• Margerite - liście tej odmiany są jasnozielone, trójkątne i zaostrzone na wierzchołku,
• Purple o ciemnofioletowych okazałych liściach.
• Red - bardzo dekoracyjna odmiana o mocno nasyconej czerwono-purpurowej barwie liści.

3. Kocanka włochata (Helichrysum petiolare)

Kocanka to roślina z rodziny astrowatych Asteraceae wywodząca się z Afryki. Jest to roślina o krzaczastym pokroju, której mocno rozgałęzione pędy ładne rozpościerają się na boki i płożą do 1 metra. W zależności od odmiany liście kocanki mogą być srebrno-szare, żółte lub pstre. Są one niewielkie omszone i gęsto porastają łodygi rośliny.

^{Kocanka włochata - Helichrysum petiolare}

Kocanka włochata w naturze jest byliną, ale w naszym klimacie najczęściej traktowana jest jako roślina jednoroczna, choć z powodzeniem można ją przechować przez zimę, ponieważ gatunek ten nadaje się do uprawy również jako roślina pokojowa.

Kwiaty tego gatunku pojawiają się od czerwca do sierpnia i mają kolor kremowobiały. Są one zebrane w drobne koszyczki i mało dekoracyjne.

Kocanka włochata dobrze rośnie w miejscach słonecznych oraz półcienistych i znosi upały. Nie lubi z kolei nadmiaru wilgoci i w mokrych latach rośnie kiepsko, a jej owłosione liście są narażone na gnicie i choroby grzybowe.

Gatunek ten preferuje średnio zasobną próchniczną ziemię z domieszką piasku. Wymaga systematycznego, lecz umiarkowanego podlewania. Nie dopuszczajmy do więdnięcia rośliny, ale też jej nie przelewajmy, bo będzie wtedy chorować. Najlepiej podlewać ją często, ale małą ilością wody. Zaleca się też nawożenie odżywką wieloskładnikową raz na 3-4 tygodnie od wiosny do drugiej połowy sierpnia.

Odmiany kocanki włochatej

• Golden Leaved - rośliny mają zwarty pokrój, a ich liście są limonkowo-żółte,
• Bicolour Yellow Green Leaved - odmiana o intensywnie zabarwionych żółto-zielonych liściach,
• Blue Green Leaved - silnie rosnąca odmiana o zielono-niebieskich liściach,
• Sliver o pięknych srebrzystych liściach,
• Limelight o jasnych wyrazistych jasnozielonych liściach,
• Lemon Licorice o cytrynowej barwie liści.

4. Bluszczyk kurdybanek (Glechoma hederacea)

Bluszczyk to gatunek należący do rodziny jasnotowatych Lamiaceae, który występuje w strefie klimatu umiarkowanego w Europie oraz Azji. Roślina ta jest płożącą się mrozoodporną byliną o długich łodygach, na których osadzone są nerkowate karbowane liście.

^{Bluszczyk kurdybanek - Glechoma hederacea}

Niewielkie delikatnie pachnące kwiaty bluszczyku zakwitają w okółkach w górnej części łodyg i są fioletowe z ciemniejszymi plamkami na płatkach.

Gatunek ten najładniej rośnie na stanowiskach półcienistych i cienistych. Nie nadaje się więc na bardzo słoneczne balkony i tarasy o wystawie południowej. Bluszczyk preferuje żyzną wilgotną glebę zasobną w składniki mineralne. Bardzo ważne w uprawie tego gatunku jest regularne podlewanie. Nigdy nie dopuszczajmy do całkowitego przeschnięcia podłoża. Ziemia powinna być cały czas wilgotna, ponieważ nawet krótkotrwałe przesuszenie może prowadzić do więdnięcia całej rośliny i brązowienia liści.

Bluszczyk kurdybanek to roślina bardzo ekspansywna, która szybko się rozrasta. Może płożyć się po powierzchniach lub wspinać na murki czy siatkę, dlatego warto zapewnić jej odpowiednią podporę w postaci kratownicy lub postawić donicę z bluszczykiem przy balustradzie, aby roślina mogła się po niej swobodnie wspinać.

Oprócz podstawowego gatunku o pięknych intensywnie zielonych liściach warto posadzić również bardzo dekoracyjną odmianę Variegata z białym obrzeżeniem liści.

5. Koleus Blumego (Plectranthus scutellarioides)

Kto kiedykolwiek widział koleusa, wie, że jest to jeden z gatunków o najpiękniejszych liściach. Ich tęczowe barwy i niezwykłe wzory budzą zachwyt. Ta pochodząca z Indonezji bylina nadaje się zarówno do uprawy w ogrodzie, w pojemnikach na balkonie i tarasie, jak i w doniczkach w mieszkaniu. Po sezonie możemy więc zabrać rośliny do domu i ponownie wystawić na balkon wiosną.

^{Koleus Blumego - Plectranthus scutellarioides}

Koleusy osiągają maksymalnie do 80 cm wysokości. Gatunek ten kwitnie, ale jego niebieskawe kwiaty są bardzo małe i niepozorne. Jego główną ozdobą są mieniące się wszystkimi kolorami tęczy liście, które rzadko bywają jednokolorowe. Przeważnie malują się na nich różnobarwne wzory w kolorach fioletowym, różowym, zielonym, pomarańczowym, żółtym, bordowym i czerwonym.

Koleusy najlepiej czują się na stanowiskach słonecznych oraz półcienistych. Pamiętajmy jednak, że wystawione na silne bezpośrednie słońce łatwo więdną i ulegają poparzeniom, a z kolei w całkowitym cieniu słabo się wybarwiają. Rośliny sadzimy w przepuszczalnej żyznej i lekko wilgotnej glebie o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym.

Od wiosny do jesieni warto nawozić koleusy odżywką wieloskładnikową do roślin o ozdobnych liściach.

Odmiany koleusa

• Electric Lime o świetlistych zielono-żółtych liściach,
• Sun Rose o bardzo dekoracyjnych trójkolorowych liściach w odcieniach zieleni, różu i fioletu,
• Wasabi z soczyście zielonymi liśćmi,
• Splish Splash - odmiana o ulistnieniu bordowo-zielonym,
• Gatar Glory o pięknych pomarańczowo-żółtych liściach,
• Pink Chaos o liściach trójbarwnych biało-różowo-zielonych.

6. Starzec popielaty (Senecio cineraria)

Jest to należących do rodziny astrowatych Asteraceae półkrzew pochodzący z basenu Morza Śródziemnego. Niestety jest to roślina zbyt wrażliwa na chłody, aby przetrwać na dworze Polską zimę, dlatego u nas najczęściej traktowana jest jako gatunek jednoroczny.

^{Starzec popielaty - Senecio cineraria}

Rośliny osiągają około 50 cm wysokości. Jest to kwiat dekoracyjny zarówno ze względu na piękne gęsto filcowato srebrzyście owłosione łodygi oraz pierzastosieczne liście, ale również dekoracyjne kwiatostany w postaci koszyczków zebranych w baldachogrona. Mają one intensywny słonecznie żółty kolor i ładnie kontrastują ze srebrnymi liśćmi. Starzec kwitnie w czerwcu oraz lipcu. Pamiętajmy jednak, że roślina kwitnie dopiero w drugim roku uprawy, dlatego kwiaty pojawią się tylko na egzemplarzach, które przechowamy przez zimę w pomieszczeniu. Można również zakupić już kwitnące rośliny.

Starzec popielaty lubi stanowiska słoneczne, ale toleruje także półcień. Najlepiej sadzić go w umiarkowanie żyznym podłożu o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym, jednak również w lekkiej i mniej zasobnej ziemi da sobie radę. Pamiętajmy również o regularnym nawożeniu starca wieloskładnikowym nawozem do roślin o ozdobnych liściach.

Odmiany starca

• Silver Dust o srebrzystych mieniących się w słońcu liściach,
• Cirrus o ulistnieniu w kolorze szaro-srebrnym,
• Diamond Bedder o szarych liściach z delikatną srebrną poświatą.

7. Zielistka Strenberga (Chlorophytum comosum)

Gatunek ten jest powszechnie znany jako wdzięczna i łatwa w uprawie roślina pokojowa. Niewiele osób wie, że nadaje się również do uprawy na balkonie i tarasie, gdzie możemy wystawić rosnące w mieszkaniu rośliny na całe lato, aby ich piękne dekoracyjne liście urozmaiciły letnie kompozycje z sezonowych roślin kwitnących.

^{Zielistka Strenberga - Chlorophytum comosum}

Jest to roślina z rodziny szparagowatych Asparagaceae pochodząca z Afryki Południowej o długich, wąskich i łukowato przewieszających się liściach. W zależności od odmiany mogą one być biało lub żółto paskowane.

Roślina kwitnie, ale jej kwiaty są bardzo małe, niepozorne i mają niskie walory dekoracyjne. Wyrastają one na długich cienkich łodygach i mają kolor biały.

Zielistka jest bardzo tolerancyjna co do stanowiska. Może rosnąć zarówno w półcieniu, jak i w słońcu. Jednak korzystniejsze jest dla niej stanowisko bardziej słoneczne, gdzie liście ładniej się wybarwiają. Pamiętajmy jednak, aby nie narażać rośliny na bezpośrednie silne promieniowanie, na przykład na balkonie o wystawie południowej, ponieważ jej listki ulegną poparzeniu.

Zielistkę sadzimy w żyznym przepuszczalnym podłożu o odczynie lekko kwaśnym. W praktyce najlepiej sprawdzi się klasyczna ziemia ogrodnicza z niewielką domieszką piasku lub drobnego żwirku. Do podlewania roślin używamy odstanej wody o temperaturze pokojowej. Warto też regularnie co 2 tygodnie zasilać zielistki nawozem organicznym typu biohumus.

Zielistka jest bardzo dekoracyjna i ładnie się rozrasta. Na jesień nie wyrzucajmy roślin, tylko przenieśmy je do mieszkania. Są nie tylko piękne, ale też bardzo pożyteczne, ponieważ niezwykle skutecznie oczyszczają powietrze z różnego rodzaju toksyn i niwelują szkodliwe promieniowanie elektromagnetyczne.

Odmiany zielistki

• Variegatum - jest to odmiana o kremowych liściach z zielonymi brzegami,
• Zebra ma ciemnozielone liście z żółtymi paseczkami na brzegach,
• Vittatum ulistnienie jest szarozielone z białym paskiem na środku,
• Bonnie ma jasnozielone liście z białym paskiem na środku oraz żółte łodygi kwiatostanowe,
• Ocean - wyjątkowo dekoracyjna odmiana o szerokich liściach w kolorze zielonym z kremowymi paskami po bokach.

Aby wydobyć piękno popularnych kwitnących roślin balkonowych, warto wzbogacić letnią aranżację o gatunki o dekoracyjnym soczyście zielonym lub barwnym ulistnieniu. Będą one stanowić idealne dopełnienie naszej kompozycji roślinnej. Rośliny o ozdobnych liściach mogą być również ciekawym elementem aranżacji niewielkiego balkonowego lub tarasowego warzywnika, ponieważ ich ozdobne liście pięknie się prezentują na przykład w zestawieniu z zieloną intensywnie zieloną sałatą czy owocami pomidora lub papryki.